Sezon na przetwory w pełni, a do spiżarni trafia mnóstwo słoików pełnych dżemów, soków, przecierów i kiszonek. Ale żeby te wszystkie smaki lata i jesieni przetrwały bezpiecznie do zimy, niezastąpiony jest jeden krok: pasteryzacja. To prosty, ale skuteczny sposób na zakonserwowanie domowych wyrobów bez użycia sztucznych dodatków. Jak prawidłowo pasteryzować przetwory?
Co to jest pasteryzacja?
Pasteryzacja to proces podgrzewania żywności w zamkniętych słoikach lub butelkach do określonej temperatury (zwykle 70-100°C) przez kilkanaście do kilkudziesięciu minut. Dzięki temu niszczone są drobnoustroje odpowiedzialne za psucie się żywności, a przetwory mogą być przechowywane przez wiele miesięcy bez lodówki. To właśnie dzięki pasteryzacji możesz cieszyć się domowym dżemem z truskawek w grudniu albo otworzyć przecier z pomidorów, gdy sezon się już dawno skończył.
Kiedy warto pasteryzować przetwory?
Pasteryzacja jest konieczna przy większości przetworów na słodko i słono, w tym:
-
dżemach, konfiturach, musach owocowych,
-
kompotach, sokach, syropach,
-
przecierach warzywnych, passatach,
-
warzywach konserwowych (np. ogórki, buraczki, papryka),
-
gotowych daniach do słoików (np. leczo, sosy, fasolka po bretońsku).
Nie musisz pasteryzować kiszonek (np. kapusty kiszonej, ogórków kiszonych), ponieważ proces fermentacji sam w sobie działa konserwująco.
Jak przygotować słoiki do pasteryzacji?
Zanim zaczniesz pasteryzować, pamiętaj o kilku ważnych zasadach:
-
Słoiki muszą być czyste i wyparzone. Możesz je umyć w gorącej wodzie z płynem, wypłukać i wyparzyć wrzątkiem lub w piekarniku (ok. 120°C przez 10 min).
-
Zakrętki również należy dokładnie umyć i sparzyć. Upewnij się, że nie są uszkodzone - wgnieciona lub zardzewiała zakrętka może nie być skuteczna.
-
Słoiki napełniaj do ok. 1-2 cm od brzegu. Pozostawienie wolnej przestrzeni zapobiega wypływaniu zawartości podczas pasteryzacji.
Trzy metody pasteryzacji domowej
W zależności od Twoich preferencji, możliwości lub upodobań, możesz wybrać jedną z opcji pasteryzacji.
1. Pasteryzacja w garnku (na mokro)
To najpopularniejsza metoda - wystarczy duży garnek z wodą i ściereczką.
Jak to zrobić:
-
Wyłóż dno garnka ściereczką lub ręcznikiem, by słoiki nie pękały.
-
Ustaw słoiki tak, by się nie dotykały.
-
Zalej wodą do 3/4 ich wysokości.
-
Podgrzewaj powoli, aż woda zacznie delikatnie wrzeć.
-
Gotuj:
-
dżemy i konfitury ok. 10-15 minut,
-
warzywa, przeciery, dania obiadowe - 20-40 minut.
Po zakończeniu ostrożnie wyjmij słoiki i ustaw je do góry dnem do ostudzenia.
2. Pasteryzacja w piekarniku (na sucho)
Nie chlapie i nie wymaga dużego garnka, jest to świetna metoda, jeśli masz dużo słoików.
Jak to zrobić:
-
Ustaw słoiki na kratce lub blaszce.
-
Wstaw do zimnego piekarnika.
-
Nagrzewaj do 120-130°C i pasteryzuj:
-
mniejsze słoiki: 20 minut,
-
większe: 30-40 minut.
-
Ostrożnie wyjmij i ostudź do góry dnem.
3. Pasteryzacja w zmywarce
Tak, to też działa! Ale tylko, jeśli Twoja zmywarka osiąga temperatury min. 70-75°C.
Jak to zrobić:
-
Włóż zamknięte słoiki do pustej zmywarki.
-
Włącz program zmywania w wysokiej temperaturze (bez detergentu!).
-
Po zakończeniu programu wyjmij i ostudź słoiki.
Skąd wiadomo, że pasteryzacja się udała?
Po ostudzeniu słoiki powinny się zassać, czyli wieczko nie powinno klikać przy naciskaniu. Jeśli słychać klik - najlepiej zużyć przetwory w ciągu kilku dni i trzymać je w lodówce.
Jak przechowywać pasteryzowane przetwory?
Gotowe słoiki trzymaj w chłodnym, ciemnym miejscu: spiżarni, szafce lub piwnicy. Oznacz je datą i napisz, co jest w środku, dzięki temu unikniesz zgadywania, co jest w środku za kilka miesięcy.
Domowe przetwory na cały sezon
Pasteryzacja to prosty, domowy sposób na przedłużenie życia sezonowych owoców i warzyw. Niezależnie od tego, czy wypełniasz słoiki dżemem z mirabelek, sosem pomidorowym czy warzywnym leczo - kilka minut w gorącej wodzie lub piekarniku zapewni bezpieczeństwo i smak na wiele tygodni.